اولین رویداد بین‌المللی مالکیت فکری با محوریت مد و مشاغل خلاق

به گزارش پایگاه خبری سرمایه گذاری اولین رویداد بین‌المللی مالکیت فکری با محوریت مد و مشاغل خلاق در محل کارخانه نوآوری آزادی برگزار شد.
هدف اصلی سی‌پال شناسایی، معرفی و توانمندسازی فعالان حوزه کسب‌وکارهای کوچک مد و لباس است.
خاتون شهبازی، دبیر جشنواره سی‌پال  در مورد برگزاری این نشست توضیح داد: اولین رویداد مالکیت فکری با محوریت مد و مشاغل خلاق توسط موسسه چیامد با همکاری معاونت فناوری و کاربردی سازی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و کارخانه نوآوری هم‌آوا برگزار شد. در برگزاری این رویداد مجموعه‌های دیگری ازجمله مجموعه کارنگ و مجموعه دیجیتال مارکتینگ دهبان همراهی کردند..

ساناز جوادی، مشاور مالکیت فکری اتحادیه اروپا و مشاور تخصصی آژانس‌های سازمان ملل، یوسف قاسمی، رئیس هیئت‌مدیره داد فلامینگو و امضانو و مشاور حقوقی معاونت علمی و فناوری و میترا امین لو، دبیر انجمن مدیریت فناوری و نوآوری ایران و مشاور ارشد مجموعه حامیان فناوری کارافام از سخنرانان این نشست بودند.
مالکیت فکری به حقوقی گفته می‌شود که به صاحبان آن حق بهره‌وری از فعالیت‌های فکری و ابتکاری انسان را می‌دهد و ارزش اقتصادی و قابلیت دادوستد دارد اما موضوع آن شیء معین مادی نیست. حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی یا هنری یا مالکیت ادبی و هنری معروف به‌حق مؤلف یا حق تکثیر، حق اختراع، حقوق بر مشتری مانند سرقفلی حق تاجران و صنعتگران نسبت به نام، علائم تجارتی و صنعتی و اسرار تجاری معروف به مالکیت تجارتی و صنعتی از انواع مالکیت‌های فکری است.
مالکیت فکری در کشورهای توسعه‌یافته پایه اقتصاد است
در ابتدای نشست ساناز جوادی ضمن تعریف مالکیت فکری تصریح کرد: سیستم مالکیت فکری در قالب سنتی به دودسته تقسیم می‌شود: کپی‌رایت و مالکیت صنعتی. سیستم کپی‌رایت در ارتباط با حمایت با آثار هنری و ادبی است و می‌تواند حامی فعالان حوزه مد باشد. بعلاوه این سیستم از نرم‌افزارها و نوشته‌ها و سایر موارد هم حمایت می‌کند. دسته دوم یا سیستم مالکیت صنعتی مربوط به حمایت از فناوری‌های جدید و طرح‌های صنعتی است.
جوادی ادامه داد: سیستم مالکیت فکری حامی آثاری است که ناشی از فکر انسان هستند. درواقع این سیستم کمک می‌کند که طراحان حوزه مد و لباس و سایر مشاغل خلاق از حقوق فکری خود مطلع باشند و بتوانند از آن دفاع کنند.

 

در حال حاضر چنین قانونی را در دست اجرا نداریم و باید از قالب‌های حمایتی دیگری برای حمایت از لباس و طرح‌های سنتی لباس استفاده کنیم. سیستم کپی‌رایت نسبت به سیستم مالکیت صنعتی در ایران کاربرد کمتری دارد. امروزه با ورود فناوری بلاکچین و ان‌اف‌تی به حوزه‌های مختلف مسئله کپی‌رایتینگ بیشتر مطرح می‌شود.
علاوه بر قالب حمایت سنتی که سیستم مالکیت فکری ارائه می‌کند امکان حمایت از بلاکچین و ان‌اف‌تی و درواقع حمایت از آثار مد در محیط متاورس و دیجیتالی به وجود آمده است. در سال‌های اخیر پاندمی کرونا باعث شده است که کسب‌وکارهای مجازی رشد بیشتری داشته باشند و حمایت از آثار تولیدکنندگان اهمیت بیشتری پیدا کند.
مشاور مالکیت فکری اتحادیه اروپا گفت: ایجاد رشته کارشناسی ارشد حقوق مد و تدریس آن در ایتالیا و امریکا نشان می‌دهد که این حوزه در حال گسترش است؛ اما خیلی به این موضوع پرداخته نشده است و زمانی این موضوع اهمیت پیدا می‌کند که دعاوی بزرگی بین شرکت‌های بزرگ حوزه مد مثل شنل رخ دهد.
او در ادامه افزود: مالکیت فکری در کشورهای توسعه‌یافته که ازلحاظ اقتصادی قوی هستند مثل امریکا، کانادا سوئیس یا ژاپن پایه اقتصاد محسوب می‌شود؛ یعنی یک سیستم و یک مقوله صرفاً حقوقی نیست و درواقع پایه کشورها برای توسعه اقتصادی و صنعتی است. به همین خاطر که هرروزه اهمیت این موضوع بیشتر می‌شود.جوادی در ادامه گفت: در ایران این مقوله بسیار جدی است و خیلی به آن پرداخته نشده است. ما تلاش می‌کنیم آموزش‌های خود را به‌صورت بخش بخش انجام دهیم و بگوییم هر یک از بخش‌های صنعت چه ملزوماتی دارند و چه فرصت‌ها و موقعیت‌های تجاری می‌تواند وجود داشته باشد و سیستم مالکیت فکری چگونه می‌تواند از این فرصت‌ها جهت ورود بهتر به بازارهای داخلی و خارجی استفاده کند.

در حوزه مد و لباس و صنایع خلاق جایی است که ما فراتر از نیازهای اولیه بشر ایده پردازی می‌کنیم
در ادامه این نشست یوسف قاسمی توضیح داد: حوزه مد و لباس و صنایع خلاق جایی است که ما فقط برای رفع نیازهای اولیه بشر خلق نمی‌کنیم. اینکه ما فراتر از نیاز پوشش ایده پردازی کرده‌ایم چیزی است که می‌توانیم به آن ببالیم. از زمانی که این موضوع مطرح می‌شود اندازه تجارت هم عوض می‌شود چون انسان‌ها برای خوشبختی خیلی بیشتر از پوشش هزینه می‌کنند.
مشاور حقوقی معاونت علمی و فناوری ادامه داد: هر جا که اقتصاد بزرگ‌تری وجود دارد چالش‌های بیشتری هم هست. صاحبان کسب‌وکارها قربانیان اصلی کپی‌رایت و سوءاستفاده هستند. این موضوع برای کسب‌وکارها بسیار کلیدی است. در حوزه مد نقش کسب‌وکارهای کوچک و فریلنسرها هنوز پررنگ است چون ارزش‌افزوده بیشتری به وجود می‌آورند که همین باعث آسیب‌پذیری آن‌ها می‌شود. ازیک‌طرف نقش پررنگی دارند اما از طرف دیگر توان مالی برای محافظت از دستاوردهای خود را ندارند.
قاسمی افزود: آمارها نشان می‌دهد مهم‌ترین مانع فعالان مد کپی شدن برند و طرح‌های آن‌ها است. گاهی افراد طرح خود را با برند شما و‌ گاهی طرح شما را با برند خود می‌زنند. حتی در کشورهای پیشرفته کپی کاری ۳۰ درصد از ارزش اقتصادی کار فعالان این حوزه را می‌کاهد.
او در ادامه توضیح داد: ارزش اقتصادی تابعی از مثلث نوآوری است که این مثلث سه ضلع دارد: ظاهر، کارکرد و نشان. خلاقیت شما هم ازنظر ظاهر باید جذاب باشد و هم باید کاربردی باشد و جنبه فناورانه داشته باشد. بعلاوه حسن شهرت شما هم مهم است. شما باید یاد بگیرید چگونه محصول خود را به نام خود کنید. درواقع باید به ثبت برند و لوگوی خود اهمیت دهید.
قاسمی در مورد شروط قراردادهای این حوزه توضیح داد: حوزه مد و لباس و صنایع خلاق یکسری قرارداد دارد. شروط سه‌گانه این قراردادها عبارت‌اند از مالکیت فکری، محرمانگی و عدم رقابت. در شرط مالکیت فکری باید دقت کنید که آی‌پی کار متعلق به کیست. در وهله بعد، باید به پروتکل‌های محرمانگی دقت کنید و راجع به مسائل محرمانگی تعیین تکلیف کنید. در شرط سوم باید بدانید که افرادی که با آن‌ها کار می‌کنید حاضر به اجرای شرط عدم رقابت هستند یا خیر. باید سیاست‌های خود را با کارمندان یا کارآفرینان مشخص کنید.

قانون کپی‌رایت ایران ۵۳ سال قدمت دارد
سخنرانی میترا امین لو در این نشست در مورد مالکیت فکری در صنعت مد و با محوریت قوانین ایران برای محافظت از دارایی‌ها و مقیاس‌پذیر شدن کسب‌وکارها بود. امین لو با اشاره به داستان دو برند ولکرو و جی اوکس و روند پیشرفت این دو برند در موردثبت اختراع، ثبت علامت تجاری، معاهدات و قراردادهای این حوزه، مارکتینگ و تحقیق و توسعه برند توضیح داد.
امین لو توضیح داد: در صنعت مد و به‌ ویژه صنایع هنری بحث هنر فاخر مطرح است. سابقه کشور ما در تاریخ و فرهنگ و هنر بسیار طولانی است که این یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود؛ اما به‌اندازه کشورهای دیگر که این سابقه را ندارند، در اقتصاد این حوزه کارنکرده‌ایم. ما هنر فاخر را مقدس می‌دانیم و فکر می‌کنیم اگر آن را در مقیاس اقتصادی وارد کنیم به هنر توهین کرده‌ایم. درحالی‌که واقعاً این‌گونه نیست و هنر فاخر قابلیت تبدیل به مقیاس اقتصادی را دارد اما شکل آن می‌تواند متنوع باشد و لازم نیست شکل اولیه خود را حفظ کند.
دبیر انجمن مدیریت فناوری و نوآوری ایران گفت: مالکیت فکری برای ما یک جعبه‌ابزار است و متناسب با شرایط باید از آن استفاده کنیم. او در مورد شرایط و قوانین فعلی ایران در این حوزه توضیح داد: قانون کپی‌رایت ایران قدمت ۵۳ ساله دارد که مصوب سال ۱۳۴۸ و در سال ۱۳۵۲ اصلاحاتی داشته است. در سال ۱۳۷۹ قانونی نیز در مورد نرم‌افزارها تصویب شد. نکته مهم این قانون تمایز قائل شدن میان مالک اثر و خالق اثر است.
عصر کنونی ، عصر ارزشمندی ایده و خلاقیت است.
در انتها چیاجبری مدیر موسسه چیامد با اشاره به اهمیت ایده در عصر کنونی افزود ایده پردازی و خلاقیت بخش قابل ملاحظه ای از ثروت و دارایی یک جامعه است. پیش تر توسعه جوامع صرفا برمبنای دانش بود و امروز رویکرد حل خلاقانه مسائل در الویت است. صرفا یک ایده نمی تواند اثر بخش باشد مگر ابعاد متفاوت آن مورد بررسی قرار بگیرد. کاربردی بودن ، اقتصادی بودن ، قابلیت توسعه ، توجه بر حفظ محیط زیست در خلق اثر و برطرف کردن نیازی در جامعه ، یا ارائه راه حلی خلاقانه از ابعاد متفاوت یک ایده خوب است. شاید در چند سال آتی خیلی از مشاغل حذف شوند اما هنر و خلاقیت چشمه جوشانی است که از روح انسان تغذیه می کند.